Bitlis Yöresi Giysileri

Bitlis Yöresi Kadın Giysileri

Başa Giyilenler

Kofi: Başa geçirilen fes benzeri, kenarları çuhaya benzeyen kumaş’a çevrelenmiş, tepesi ipek veya benzen ipliklerle elde işlenmiş bir başılktır. Kofinin üstündeki bu işlemeler, takan kişinin evli, dul, bekar vb. hallerini belirtir. Kofiye takma saç eklenir. Yanlardan iki örgü sarkıtılır.

Fes ve Tikme: Fes kırmızı veya siyah renkli, kofiden daha kısa kenarlı ve başa giyilen bir başlıktır. Tikme, alın hizasında üzeri hamidiyelerle süslü, zenginlerin giydigi bir başlık türüdür.

Merheme (Leçek-Laçik): Başa boylu boyunca saç1ar gürülmeyecek şekilde örtülen ince ve sık dokumalı bir örtüdür. Bu örtünün etrafı el de örülmuş oyalarla veya pullarla çevrelenir.

Puşu: Buna serpuş da denir. Başın gerisine alından geçirilmek suretiyle merheme üzerine sarılır ve sol tarafta dügümlenerek aşagıya dogru sarkıtılır.

Bedene Giyilenler

Şalvar: Direl denilen kumaştan yapılan uzun don çoraba dek uzanır. Üzerine dar paçalı, geniş aglı, çoğu kez kendinden ve parlak işli kumaştan şalvar giyilir.

Cepken: Fistan üzerine giyilen kadifeden veya özel bir kumaştan örülmüş yarım boy bir giysidir. Bilhassa şehir kadınları ve zenginler giyer. zenginlik durumuna göre fistanlar üst üste bir kac; tane giyilebilmektedir- En üste giyilen fistanın etekleri uzun, daha gösterişli, çevresi dikişli ve kırmalıdır. Ayrıca etrafına degişik renkte göz alıcı parlak kumaşlardan çeşitli süsler yapılır. Bu süsler bazen göğüs kısımına da işlenir.

Kefi: Çocuk ve eşya taşımak için kullanılan bez.

Yelek: Fistanın üstüne degişik renkte, dikkat çekici yelekler giyilir.

Kuşak: Bele püsküllü adı verilen dövme kıldan yapılan kuşak sarılır. Üzerine palaska (kemer) takılır. Fistanın önden iki ucu bu palaskanın altına sokulur. Bunun sebebi hem uzun alan eteklerin yere sürünmesini önlemek hem de iç kısma giyilen diğer elbiselerin görünmesini sağlamaktır. Tek renk ve kısa püsküllüdür.

Ayağa giyilenler

Köylerde kadınlar ayaklarına değişik renkli yünlerden örülmüş çoraplar ile “Harik” tabir edilen üstü kıl veya yünle örtülü altı kendil (buğday sapı)’den üstü kordon işli bir nevi ayakkabı giyerler.
Çarık’da giyilir. arka kısmı yüksek ve ön kısmı bilegi kavrayacak iklim durumuna güre giyimde de degişiklik olur.

Aksesuarlar

Çok eskilerde kadınların ayak bileklerinde hal hal tabir edilen, bileziğe benzer aksesuar kullandıkları bilinmektedir. Tek burun deliğine veya bumun iki tarafına madenden yapılma ve içten vidalı veya geçmeli olarak hızma (hırlek) takılmaktadır. Genç kızlarda boyuna bol miktarda değişik ve göz alıcı renkte büyüklü küçüklü boncuklar, kola değişik renk ve desende kolluk takılır. Köyde zengin olan kız ve kadınlar bunun yanı sıra boyunlarına ince ip şeklinde kumaş üzerine dikilmiş kulplu altınlar takarlar. Takılardan gerdanlık, yüzük çokça görülür.