Horon Oyunları

Türkler Doğu Karadeniz bölgesine yerleştiklerinde yabancı olmadıkları bir doğa parçasıyla karşılaşırlar. Yöre çok engebeli, sarp, dik ve dağlıktır. Öte yandan bölgeyi kuzey yönünde baştan başa kuşatan, sürekli dalgalı ve hırçın bir deniz vardır. Bu acımasız özellikleri içeren bir doğa üzerinde mücadele veren insanların tipik, yöreye özgü Folkloru ve Halk Oyunları da böylece oluşur.

Romanya’da düğünlerde oynanan halk danslarına ”Gagauz Türkleri ”nce ”horon” denilmektedir. Yine eski bir Bulgar ve Peçenek Türklerinde varolması dikkate şayandır. Öte yandan Erzincan, Malatya, Siirt ve Afyon’da birer yerin adı ”Horon”dur.

Yunan horon1 kelimesi ile büyük bir benzerlik gösteren horonun nereden geldiği hakkında bazı fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan birisi Yunanlıların Karadeniz’in doğu sahillerine yerleşmiş olması, bir diğeri ise; horonun kemençe gibi Cenevizlilerden kalmasıdır. Gerçekten Fransa’da ”Carole” adı ile tanınmış bir oyun vardır ki bir halka oluşturularak oynanırdı. ”Carole” kelimesini Fransızca sözlükler bozuk Latince ”Carola” olarak gösteriyorlardı. Ancak, bu kelimenin diğer şekilleri olan ”Harol , Horol” kelimeleri ve oyunun kalabalık oynanması dikkate alınırsa, Fransız oyunu ile Doğu Karadeniz oyunu (Horon) arasında şaşırtıcı bir benzerlik göstermektedir. O halde Yunanca horon1 nedir?

horon2 -Hora, raks, dans Yunanca- Türkçe sözlükte;

1. Takım, grup
2. Bir kilisenin görevlilerinden oluşan kilise korosu
3. Kilise görevlilerinin kilisede durdukları yer.

Şimdi karşılaştırmaya geçelim:

a. horon1 kelimesinde ”topluluk” esas olarak görülüyor. Bu Karadeniz horonlarında da böyledir.

b. horon1 kelimesinin üçüncü maddesi ”kilise görevlilerinin kilisede durdukları. yer” dir. Kelimenin bu anlamı ile Carole kelimesinin ikinci anlamı olan ”Halka şeklinde oynanan oyun” arasında açıkça görülen bir ilişki vardır.

Mimari ve kuyumculukta daire teşkil eden birçok şeye ve 18. yy’da kilisedeki koro dairesine Carole deniyordu.

Yukarıdaki karşılaştırmalar gösterir ki, Horon, Carole ve horon1 kelimeleri arasında bir anlam birliği oluşturur.

Şimdi de bunlarla ilişkili olan diğer bir kelime üstünde duralım.

Xor (hor) veya Kör -Destan söylenirken nakarat
xoroy (horoy)-Sırayla durmak (Pekarski-Yakut sözlüğü)

Esas vasıfları ”topluluk” olan bu Yakutça kelimeler ile Karadeniz horonu, Fransız

”carole”sı ve Yunanca horon1 arasındaki anlam birliğini tespit ettikten sonra yukarıdaki araştırmalarımızı şöylece özetleyebiliriz:

Horon, Carole, horon1

İçerik hakkında şikayetleriniz veya söylemek,eklemek istedikleriniz varsa buraya tıklayarak bize bildirebilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir