H Harfi İle Başlayanlar – Türk Halk Oyunları Kataloğu

Sinsin’in sonunda, kararmaya yüz tutan ateşlerin çevresinde h’le gibi halka kurularak oyun yürütmeğe bazı yerlerde “Haley çevirmek” derler ki Halay çekmek tabirinden başka ve sırf bu duruma mahsustur. Ateş çevresinde halkalanıp oyun çevirmek Kafkasya’da ve Altaylarda tarih kadar eskiydi, meselâ Hunlardaki varlığı kayıtla sabittir.

Orhaneli ilçesinin meselâ Hamzaeli köyü de o yöre gibi Halay adını “Haley” telâffuz eden yerlerdendir. Kol kola yarım halka şeklinde sıralanıp davul zurnayla oynarlar. Erkek kadın ayrı ayrı oynarlar.

Tunceli’den Pertek ilçesinin Mercimek köyünde “Halay Oyunu” adlı apayrı bir sıra oyunu vardır. O yörenin başlıca oyunudur. Davul zurnayla 8-10 kişi oynarlar. Sırf erkek oyunudur.

Konya’dan Kadınhanı ilçesinin Gözlü köyünde 15-20 kadın tarafından tef ve türkü eşliğiyle yürütülür.

Çankırı’da Halay’a “Alay” derler. Çankırı köylerinde 15-20 kadar genç ve orta yaşlılardan bileşik bir grup el ele yapışarak yarım halka kurarlar. İki baştakiler, ellerinde birer çevre sallayarak ve çalınan havanın ‘hengine ayak uydura uydura, usul usul dönerler. Davul zurna yarım dairenin ortasındadır. Çoğu zaman şu havaya vururlar: Sarı kavun dilimi …

Konya bölgesinde bugün Halay denilen oyunlar yok gibidir. Nasıl ki zurnalar da tükenmiş durumdadır. Fakat halk dilinde “baş örtüsü” ve değirmi şey anlamına Halay kelimesi hâlâ kullanılmaktadır ki mânalıdır. Halayların çağımız için merkez bölgesi Sivas sayılabilmek üzere Malatya, Çorum ve havalisinde güneyden Gaziantep’e kadar hep çeşitleri ve adı yaygındır. Tekli …

Kars ve yöresi oyun havalarındandır. Bir kız, bir erkek tarafından oynanır. Arada kesilir ve davul yahut tef dört ölçü süresince tek başına vurur. Sonra oyun yine başlar. Bu nöbetleşmeler türküsüyle devam eder.

Emirdağ’dan Davulga köyünün 10-20 kişilik toplu oyunudur. Kelime Halay tabirinin oradaki söylenişi olsa gerektir.