Halk Oyunları Kataloğu

Bu oyunun adı eski bir Rumeli türküsünün baş sözleridir. Ağa Oğlu’nun ora ağızlarında söylenişidir. Yıllardır bazı Tekirdağ köylerinde sıra oyunu halinde türküsü söylenerek yürütülüyor. Trakyamızda iç Rumeli göçmen sekene (oturan, ikamet eden ) çok olduğu için, Vardar ötelerinden getirilmiş oyun çeşitlerinden olacağı düşünülebilir.

Ağır tempolu ve tarihinin en az yüz yılı için Ege illerimize inhisâr etmiş görünen tekli Zeybek oyunudur. N’diren birkaç oyuncunun birlikte Ağır Zeybek yürütmeye çalıştıkları da yer yer görülmüştür. Yedi figürü vardır: 1. İleri geri yürüyüş: Üçler. Sağ ayak bir adım ileri (bir), sol ayak ileri (iki), sağ ayak geri …

Sivas’ın bellibaşlı sıra oyunlarındandır. Düğün, bayram ve eğlenti mahiyeti başkaca toplantı günlerinin görenekten coşkunluk vesilesi olan Halaylara oyuncu seçimi gayet terbiyeli ve samimi bir idarecilik alışkanlığıyla hallediliverir. Herhangi bir toplantıda Halay çekilme ânı gelince, önce çalgı takımından “Bir halay vurulması” istenir. Teklifi sazcılara ya evsahibi, yahut toplantının baş idarecisi yapar. …

Kars merkez kazasının Çakmak köyünde Ağır Kayda ve diz kırma adlı iki oyun revaçtadır. Birincisinin tek kişice, öbürünün kadın erkek karma olarak düğünlerde yürütülmesi görenektir.

Urfa’nın Birecik kazasında, başta Ağır Hava olmak üzere Şirvanî, Çap, Mimiteşi ve Göven toplu karma oyunları yalnız düğün ve bayramlarda davul zurnayla yürütülürler. Başlıca farkları hız derecelerindedir. Eski Kırım oyunlarından bir çeşittir.

Çanakkale ili Ayvalık kazasının Babadeke köyü gibi bazı dolay mevkilerinde 25-30 erkek tarafından davul zurna veya saz eşliğinde yürütülen iki oyundan biri bu, diğeri Harmandalı’dır. Delikanlılarca oynanıp bilhassa “kendilerini seyirci kızlara beğendirmek üzere oyuna çıkıldığı” heyecanı aralarında sezilir. Gösterişli coşkunlukları daha ziyade bu noktadan dikkati çeker. Orta Anadolu’nun ağırbaşlı bir …

Kağızman (Kars) dolayında, davul zurna yahut saz veya (yarım asırdır) armonik, kırnata (klarnet) eşliğiyle, yer genişliğine göre 10 ilâ 20 kişi tarafından yürütülen sıra oyunu çeşitlerinin başta gelenidir: Ağır Bar, Alaca Bar, Hançer Barı, Hoşbilezik, Tanzara ve Temur Ağa. Bunlardan yalnız Alaca Bar kadınlı erkekli oynanır. Orada ayrıca Şeyh Şamil …

Adıyaman dolayında revaçtaki dört oyundan birincisidir. Diğerleri şunlardır: Gezinti, Halay ve Veliç. Bunlardan yalnız Halay toplu oyundur. Diğerler ikişer kişilik ve kadınlı erkekli karma tertiplerdir. Davul zurna veya ince çalgı eşliğiyle yürütülürler. Birlik ihtimali çok kuvvetli ve menşeye aittir.

Bazı Ankara köylerinde seyredilebilen sıra oyunlarındandır.

Adapazarı bir kavşak merkezi olmakla, Bilecik’in batısından ve Sakarya’nın doğu yöresinden geniş toprakları da dairesine alan çevre oyunlarını kendi merkezinde görmeyi bilegelmiştir. Vargel, Geyve Zeybegi gibi beş on oyun, düğün ve şenliklerinde daima yürütülmüştür. Bazı göçmen oyunları da tek tük köylerde Kafkasya’dan hâtıralar halinde en fazla yüz yıl öncelerden beri …

Safranbolu düğünlerindeki çengi oyunlarındandır. Atlamalı Zeybek oyunlarını andırırsa da, kendine has bazı tavırları dikkati çeker. Oyunda söylenen türkünün ikinci mısraları tekrarlanır. Ezgisi karcığar makamının seyrine uygundur. Aç kapıyı ben geldim civanım aman Sefâ geldin, hoş geldin ölüyon aman El ediye, el ediye Gara da gözler kül ediye İlk iki mısra, …

Rize ve dolayının birli ve ikili oyunlarındandır. Köçek oyununu düşündürür. Çoğunlukla tek oyuncu tarfından yürütülür.Yüz seyircilere dönük olduğu halde daire çizme, arkadan yere kaykılıp yatma ve zaman zaman titreme, oyunun asıl gösterilerindendir. İrticalî görünüşüyle kadın oyunundan taklitçidir denilebilir.

Vilk veya Vilik Tunceli oyun havalarındandır.

Kaşık oyunu demektir.

Urfa’nın (Şanlıurfa) Siverek ilçesinde tef ve zilli maş eşliğiyle tek erkek tarafından oynanılan bir oyundur. Bileni çoktur. İki kişilik Kol Oyunu bundan farklıdır.

Adıyaman oyunlarındandır.

Zonguldak bölgesinin kadın oyunlarındandır.

Bilecik’in Bozüyük ilçesinin Deveyalak köyünde “Kıpırdım” gibi bu çeşit de bağlama ve meydan sazı eşliğinde 2-4 kişi tarafından yürütülür. Kadın erkek karma halde de oynarlar. Aynı ilçenin Dudurga köyünde de aynen varlığı bilinmektedir.

Bilecik’in Küplü köyünde incesaz yahut davul ve saz (bağlama) ile (bu takdirde davul tokmakla değil parmaklarla odada çalınır) iki kişi tarafından karşılıklı yürütülür. Çift olarak 8,10,12 kişi birlikte oyuna kalkabilirler. Yalnız erkekler tarafından oynanılırsa da, kadınlar ayrıca kendi meclislerinde de oynayabilmektedirler. Atalardan kalmalığı ihtiyarlarca biliniyor. Bu köyde Zeybek oyununa da …

Manisa’nın Soma ilçesinin Tarhala oyunlarındandır. Erkekler bir tarafta, kadınlar öte yanda kendi alemlerindedirler. Koyun yatırma adetine de sahne olan bu kurban bayramı, orada bilhassa genç kız ve delikanlıların umut günüdür. Bir ara delikanlılar genç kızlara elli metre kadar yaklaşınca onlar da oyun hazırlamaya giderler. Erkekler dümbelekler çalarak oynarken kızlar seyirci …