Halk Oyunları Kataloğu

Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail TAN ve Ahmet ÇAKIR tarafından baskıya hazırlanması ile oluşan 3 ciltlik “TÜRK HALK OYUNLARI KATALOĞU” adlı eserden faydalanılmıştır. Eseri oluşturanlara teşekkürü borç biliriz. Bu kaynak Kültür Bakanlığı sitesinden alınmıştır..

Çeliktendir

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇELİKTENDİR: Kastamonu’nun türkülü oyun havalarındandır. Yerli oyuncuların alışıp sevdirmiş bulundukları ve her oyunda geçen figür numaraları havanın münasip yerlerinde alınarak, genellikle irticali hareketlerle türküye uyulur. Tabiatiyle kadın oyunudur. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan …

Devamı »

Çekirgem – Çekirge Halayı

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇEKİRGEM – ÇEKİRGE HALAYI: Sivas tarafının köy kadın Halaylarındandır. Kadınlarca “Çekirgem” türküsü söylenerek çekilen bu halayın tek figürü vardır. Üç ölçüden ibaret ezgisiyle aynı zamanda tamamlanan bu figürün icra tarzı şöyledir: Oyuncular el ele tutuşup hilâl şeklinde dizilirler. 10/16’lık ölçünün ilk sekizliğinde sol ayaklar bir adım ileri atılır ve pençe …

Devamı »

Çekici Kadın

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇEKİCİ KADIN: Kına gecesinde törenin başlaması için belirli bir kadın tarafından kimi kimseler oyuna kaldırılır ki işte bu kadına “çekici kadın” denir (Isparta). Tire’de bu kadına “kaldırıcı kadın” denir. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden …

Devamı »

Çeçen Oyunu

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇEÇEN OYUNU: Güney Ankara’nın İkizce bucağında yerleşik göçmenlere münhasır oyunlardandır. Bu bir miktar aileler yarım asır kadar evvel Kafkasya’dan göçüp buralara yerleştirilmişlerdir. Çeçen oyununda oğlan ortaya çıkarak elleri sarkık olduğu halde düz ve usullü yürüyüşlü bir daire çizmeye geçer. Arkasından kız aynı yürüyüşle oyuna girer. Erkek atik hareketlerle ayak uçları …

Devamı »

Çayırın Ten Yüzünde

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAYIRIN TEN YÜZÜNDE: Erzincan’ın merkez ilçesinde şenlikli günlerde yer alan tek kadın oyunudur. Yalnız kadın meclislerinde oynanır. Türkülü olarak tek tef eşliğiyle bile yürütülebilir. Adını türküsünden almıştır. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt …

Devamı »

Çayda Çıra

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAYDA ÇIRA: Kına gecesi oyunlarından olarak en başta geleni, “üstünde beş altı mum yakılı” porselen tabaklarla yürütülen Çayda Çıra oyunudur. İlk oynanan budur. Tabağın bu yanar mumlu hali bir nevi meşale gibidir. Her elde bir mumlu tabakla yürütülen zarif gösteriye Çayda Çıra oyunu denir. Çayda çıra tabiri, eski düğünlerin bilhassa …

Devamı »

Çark

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇARK: Mevlevî Sem”sının ana figürü bizde de Farsça “Çarh” kelimesini Mesnevî’den beri Divan Edebiyatı’nda tutundurmuştur. Konuşma dilinde “çark” deriz. Mamafih bu kelime açıkça bir fırıldanış taklitçisi söz olduğu için çark kelimemiz Farsça’ya geçmiş olabilirdi. Nitekim Kaşgarlı Mahmut “felek” ve “gök çığrısı (felek)” anlamına çığrı Türkçe’sini veriyor ki bugün çıkrık ve …

Devamı »

Çarişka

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇARİŞKA: “Çar Oyunu”demektir. Kars bölgemizin çizme esareti yıllarından (Rus işgalinden) acı bir hatıra halinde mahallinde daha ziyade kurtuluş şenlik ve bayramlarında oynanıyor. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail …

Devamı »

Çapuk

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAPUK: İki kişice karşılıklı el ele vurularak çıkarılan ses ve sesle çalgıya uydurulan tempo (Malatya, Ahlat). Fiillisi: Çapuk çalmak. Doğumuzda kelimenin çeşitli söylenişleri vardır: Çepik, çepük, şapık, şaplak. El vuruşmacaya Kayseri yöresinde kimi şepik, kimi şeplik, bazen de çepik derler. Gaziantep’te çibik denir. Oyuncular arasında aralarda kesin tartım birliğiyle yapılır. …

Devamı »

Çapikay

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAPİKAY: Bingöl’ün merkez ilçesinde Çapikay oyunu kadın erkek toplanılarak veya yalnız erkeklerce yapılır. Erkeklerin oynayışı yarı idmancı işi bir celâdet (dayanıklılık, yiğitlik) edinir.Çapukay (el çarpmaca); bir müddet ayrı ayrı ve sert alkış çarpışı gibi eller teker defa çırpılarak kızıştıkça oyun âdeta hasm’ne bir hal alır ve bu sefer oyuncu oyuncuya …

Devamı »

Çapik

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAPİK: Diyarbakır’dan Lice ilçesinin toplu yürütülen oyunlarındandır. Meselâ Silvan ilçesinin merkez köyünde bu isimdeki oyun iki kişi tarafından bile davul zurna eşliğiyle yapılıp erkeklere mahsustur. En fazla küsüntüleri (dargınları) barıştırmak üzere yürütülmesi görenektendir. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut …

Devamı »

Çankır Oyunu

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇANKIR OYUNU: Bergama’nın Kula ilçesinden Nuriye köyünde bu isimde yarı spor işi bir oyun vardır. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail TAN ve Ahmet ÇAKIR tarafından baskıya hazırlanması …

Devamı »

Çankırı Zeybeği

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇANKIRI ZEYBEĞİ: Çankırı’nın köylerinde kadın erkek tam bir eşitlik dairesinde toplaşıp saz ile karma oyun çıkarırlar. Bazı köylerinde ise karışık oyun nâdirdir. Her eğlence vesilesiyle kaşık veya zillerle de oyuna kalkarlar. “Oyun “, “Köy Oyunu” gibi mütevazi adları tercih ederler. Karışık alay çekme tarzında Zeybek, erkek kadın birlikte Çiftetelli. Çoğu …

Devamı »

Çandır Oyunu

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇANDIR OYUNU: Giresun’un Şebinkarahisar ilçesinin Çandır köyünden yayılarak o menşe köyünün adını taşıyan Çandır Oyunu diğer çevre köylerinde, meselâ Boztekke köyünde de vardır. Bir halkada birçok oyuncu çift çift karşılıklı yürütülmesi ne burada ne de yörede âdet değildir. Kadınlar kendi meclislerinde toplaşıp oynarlar. Esasta erkek oyunudur. Türkülü de olur. Davul, …

Devamı »

Çandarma

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇANDARMA: Bergama ve köylerinde tek kişi tarafından oynanır. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail TAN ve Ahmet ÇAKIR tarafından baskıya hazırlanması ile oluşan 3 ciltlik “TÜRK HALK OYUNLARI …

Devamı »

Çamdan Sakız Akıyor

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAMDAN SAKIZ AKIYOR: Maraş’ta sevilen oyunlardan bir Halay çeşididir. Sözleri bulunup adını oradan almıştır. Kadın Halay havasıdır. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail TAN ve Ahmet ÇAKIR tarafından …

Devamı »

Çamaşır Oyunu

Türk Halk Oyunları Kataloğu

ÇAMAŞIR OYUNU: İzmir’in Foça ilçesinde 10-12 erkek toplu olarak davul zurna eşliğiyle yürütürler Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail TAN ve Ahmet ÇAKIR tarafından baskıya hazırlanması ile oluşan …

Devamı »

Coşkun Horon

Türk Halk Oyunları Kataloğu

COŞKUN HORON: Çoruh bölgesi oyunlarından olmakla beraber, üstteki Coşkun Çoruh’tan ayrıdır. Denildiğine göre, sevişen iki genç yıllarca ayrılığın hasretine katlandıktan sonra yine kavuşuyorlar. Bu Horon işte o gençlerin ana babaları tarafından buluşmaları şerefine oynanır. Oyunun bir özelliği de ailevi sevinci temsilen kadınlı erkekli yürütülmesidir. Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk …

Devamı »

Büyü

Büyü Arapça sihir kelimesinin karşılığı olan bu öz Türkçe söz, anlam bakımından Türk kültür tarihinde dans mefhumuyla karışır gibi oluyor. Emsal benzeşmeler dilcileri çoğu zaman tatmin etmişlerdir. Genç çağ büyücülüğünün oyun unsuruyla ilgisi bilinmekle beraber, bütün dans tarihinin menşede dinî olduğuna inanılmış bulunuluyor. Şu halde büyünün de derin çağlarda ayin …

Devamı »

Büdi, Büdik, Biyü

Büdi, Büdik, Biyü Türkiye dışı Türk diyaleklerinde “raksetmek” anlamında olarak çüvme (çökme dediğimiz), seğirme (seğirtme dediğimiz), seğirmek, sekirkemek, sekirkelemek, sekirmek, siğenmek, tepsemk gibi türlü kelime ve fiiller bulunduğunu eski lügatlardan (sözlüklerden) ve Radloff sözlüğü gibi mukayeseye elverişli ciltlerdeki maddelerden anlıyoruz. Öteden beri oyun ve oynamak gibi aslında daha da şümullü …

Devamı »