Antalya Yöresi Giysileri

Antalya Yöresi Giysileri

Antalya Yöresi Halk Oyunları Giysilerine Genel Bakış

Antalya Yöresi Giysileri, Akdeniz iklimi, zengin kültürel birikimi ve Yörük-Türkmen gelenekleri ile halk oyunları giysilerinde hem işlevselliği hem estetiği yansıtır. Erkek giysilerinde sadelik, rahatlık ve dayanıklılık; kadın giysilerinde ise canlılık, süsleme ve kat kat giyinme öne çıkar.

Bu giysiler hem günlük yaşamdaki geleneksel giyim alışkanlıklarının hem de ritüel ve tören kıyafetlerinin yansımasıdır.

Antalya Yöresi Erkek Giysileri

1. Fes
   Başa takılan, genellikle kırmızı renkte, yuvarlak ve düz tepeli geleneksel başlık.
2. Poşu
   Baş veya boyuna sarılan, renkli ve desenli kumaş parçası. Güneşten koruma, ter silme ve süsleme amacıyla kullanılır.
3. Mintan
   İnce kumaştan dikilmiş, yakasız veya dik yakalı, uzun kollu erkek gömleği.
4. Şal – Yün Kuşak
   Bel çevresine sıkıca sarılan, geniş ve uzun şerit kumaş. Hem giysiyi sabitlemek hem de süs amaçlıdır.
5. Cepken
   Kısa ve bele kadar inen, kolsuz veya kısa kollu, genellikle işlemeli geleneksel yelek.
6. Cağşır
   Bol kesimli, bele bağlamalı şalvar türü pantolon. Özellikle hareket kolaylığı sağlar.
7. Çorap
   Kalın yün ya da pamuktan örülmüş, diz altına kadar çıkan çoraplardır. El işi olanlar desenlidir.
8. Çarık
   El yapımı, deriden üretilen geleneksel ayakkabıdır. Tarla, dağ ve köy yaşantısına uygundur.

Antalya Yöresi Kadın Giysileri

1. İşlik – Göynek
   İçe giyilen uzun kollu ince giysi. Pamuklu kumaştan yapılır, bazen işlemeli olur.
2. Üçetek – Zıbın

• Üçetek: Üç parça etekten oluşan, hareket özgürlüğü sağlayan, uzun ve bol alt giysi.
• Zıbın: Gövdeyi saran ve genellikle yelek gibi üstten giyilen dar giysi.

3. Kepe (Yelek)
   Kadife veya ipekli kumaştan, işlemeli ve kısa kollu kadın yeleği.
4. Şal Gömlek
   İnce ve salaş yapıdaki gömlek; şal görünümündeki kumaşıyla dikkat çeker.
5. Sağır Yeleği
   Yanları kapalı, ön kısmı düğmesiz, daha sade ama tok kumaştan yapılan kadın yeleğidir.
6. Kuşak
   Bel çevresine sarılan ve üçetek, şalvar gibi alt giysileri sabitleyen uzun kumaş parçası.
7. Çorap
   Kadınlar için genellikle desenli, renkli ve yün ipten örülmüş geleneksel çoraplardır.
8. Çarık
   Deriden yapılmış, el işçiliğiyle üretilen ayakkabıdır. Kadınlara özel modelleri daha zariftir.
9. Citari
   Belden aşağıya doğru sarkan, etek üzerine bağlanan süsleme amaçlı ince kumaş ya da kuşak.
10. Fes Alınlık
    Kadın feslerinin üzerine alın hizasına gelen ve çoğu zaman boncuk, pul, tül gibi süslerle bezeli baş süsü.
11. Pullu Destar
    Kadının başına sardığı ve üzerine parlak pullar işlenen uzun tül veya bez. Oyun sırasında ışıkla birlikte hareket eder.
12. Pullu Oyalı Yazma
    Kenarları oya ve pullarla süslenmiş, başa bağlanan geleneksel yazmadır.
13. Poçu / Poşu
    Baş veya omuzlara atılan, ince dokumalı süslü örtüdür.
14. Peştemal (Örücek)
    Belden aşağıya sarılan, çoğu zaman desenli, pamuklu ya da dokuma kumaştan önlük. Özellikle dans sırasında eteğin toplanmasını önler.

GENEL ÖZELLİKLER

• İklime uygunluk: Akdeniz’in sıcak havasına uygun olarak kadın giysileri kat kat ama ince dokuludur; erkek giysileri bol ve hafif kumaşlıdır.
• Renk kullanımı: Kadın kıyafetlerinde kırmızı, mor, yeşil gibi canlı renkler; erkeklerde kahverengi, lacivert, gri gibi daha sade tonlar öne çıkar.
• Süsleme: Kadın baş giysileri pul, oya, boncuk gibi zengin detaylar taşır.
• Hareket özgürlüğü: Her iki cinsin kıyafetleri halk oyunlarındaki hızlı ve çevik hareketlere uygun şekilde bol kesimlidir.
• Yörük etkisi: Antalya halk oyunları ve giysilerinde Toros Yörüklerinin izleri bariz şekilde görülür.