Bursa Yöresi Giysileri

Bursa Yöresi Giysilerine Genel Bakış

Bursa, Marmara Bölgesi’nin tarihi ve kültürel zenginliğiyle öne çıkan şehirlerinden biridir. Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti olan Bursa, yüzyıllar boyunca farklı kültürlerin, geleneklerin ve sanat anlayışlarının kesişim noktası olmuştur. Bu derin kültürel yapı, halk oyunlarına ve bu oyunlarla birlikte gelişen halk giysilerine de yansımıştır.

Bursa yöresi halk oyunları, zarafetle hareketi birleştiren, ölçülü ama estetik figürlerden oluşur. Bu oyunlarda sergilenen duruş, yürüyüş ve dönüşler; giysilerle uyum içinde bir bütünlük oluşturur. Yöresel giysiler sadece fiziksel bir kostüm değil; oyunların ritmini, tarihini ve ruhunu tamamlayan birer kültürel unsurdur.

Bursa’nın halk oyunları kıyafetleri, hem köy kültürünün yalınlığını hem de şehir hayatının zarafetini barındırır. Erkek giysileri genellikle ölçülü, sade ve geleneksel çizgilere sahipken; kadın kıyafetlerinde renk, süsleme ve zarafet daha belirgindir. Kullanılan kumaşlar, süslemeler ve takılar geçmişten bugüne aktarılan el işçiliğinin izlerini taşır.

Ayrıca Bursa’da halk oyunları kıyafetleri, yaşa, medeni duruma ve sosyal konuma göre farklılık gösterebilir. Bu yönüyle sadece estetik bir öğe değil, aynı zamanda sosyal bir mesaj taşıyan bir yapıdadır. Oyunlardaki roller, giysi seçimiyle birlikte kimlik kazanır.

Bugün Bursa halk oyunları ve bu oyunlara özgü giysiler; yerel festivallerde, halk dansları gösterilerinde ve kültürel etkinliklerde yaşatılmakta, genç kuşaklara aktarılmaktadır. Bu giysiler, hem geçmişin mirası hem de geleceğe bırakılacak değerli birer kültürel semboldür.

Bursa yöresi giysileri, Osmanlı kültürünün merkezi olması nedeniyle halk giysilerinde zenginlik ve ihtişam barındırır. Erkek ve kadın giysileri hem işlevsellik hem estetik bakımından dikkat çeker.

BURSA YÖRESİ ERKEK GİYSİLERİ

1. Hilali Gömlek

Hilal şeklinde yakası olan, beyaz ya da krem renkte pamuklu gömlektir. Genellikle iç giyim olarak kullanılır, bazen yakası dışarı çıkarılır.

2. Şalvar

Bol kesimli, bele oturan ve paçalara doğru daralan pantolondur. Hareket kolaylığı sağlar, genellikle koyu renkli kumaşlardan yapılır.

3. Çaprazlı Yelek

Ön kısmı çapraz kapanan, düğmeli ya da bağlamalı yelektir. Gövdeyi sıkıca sarar, cep ve süs detayları taşır.

4. Şarka

Kalın kumaştan yapılmış, diz altına kadar inen, ön kısmı açık bırakılan geleneksel erkek üstlüğüdür. Soğuktan korur.

5. Cepken

Kolsuz ya da kısa kollu, işlemeli, kısa ceket biçimindedir. Yeleğin üzerine giyilir ve yöresel motiflerle süslenir.

6. Keçe Külah

Keçeden yapılan, sivri ya da konik formda başlıktır. Soğuktan koruma ve geleneksel kimliği vurgulama amacı taşır.

7. Kefiye

Baş ve boyun çevresine sarılan kare kumaş örtüdür. Güneşten veya rüzgârdan korunmak için kullanılır.

8. Çorap

Yün veya pamuklu el örgüsü çoraplardır. Üzerinde renkli geometrik veya yöresel desenler bulunur.

9. Bel Kolanı

Şalvarı tutmak ve bele destek vermek için kullanılan kalın dokuma kuşaktır. Aynı zamanda silah, hamail taşımak için de kullanılır.

10. Şal

Omuzlara alınan ya da bele sarılan desenli kumaş parçasıdır. Hem süs hem koruma amacıyla kullanılır.

11. Kozalı Kuşak

Uç kısımlarında koza benzeri püskül süslemeleri olan, gösterişli dokuma kuşaktır. Süs ve zenginlik simgesidir.

12. Çarık

El yapımı, yumuşak deriden, tabansız ya da ince tabanlı geleneksel ayakkabıdır. Hem şehirde hem kırsalda kullanılır.

13. Çoban Şalı

Yün, kalın dokuma şaldır. Genellikle omuzda taşınır. Kış aylarında ısıtıcı olarak kullanılır.

BURSA YÖRESİ KADIN GİYSİLERİ

1. Şalvar – Paçadan – Pullu Grep

Bol ve renkli kumaşlardan dikilen şalvardır. “Paçadan” paçaları süslü olan türüdür. “Pullu grep” ise pullarla süslenmiş gösterişli bir modeldir.

2. Mintan – Göynek

İç giysi olarak kullanılan uzun kollu, yakasız veya dantelli yakalı giysilerdir. Göynek, genelde keten veya pamukludur.

3. Üçetek

Önü açık, üç parçalı, uzun kadın elbisesidir. Altında şalvar veya iç etekle tamamlanır. Üzerine cepken veya yelek giyilir.

4. İçli – Kapatma

İçli, gömleğin altına giyilen içliktir. “Kapatma” ise başı kapatan başörtüsüdür. Baş bağlama biçimidir.

5. Sıktırma

Kolları sıkı, bedeni saran, bel hizasından etekliğe açılan geleneksel üst giysisidir. Bindallıya benzer yapıdadır.

6. Sarka

Kaba kumaştan yapılmış uzun üst giysisidir. Günlük yaşamda kullanılır, kışın soğuktan korur.

7. Güdük

Kısa kollu, bel hizasında kalan ceket türüdür. Cepkenin kısa ve sade versiyonudur.

8. Önlük

Hem süs hem koruma amaçlı bele bağlanır. Genellikle desenlidir, el işi süslemelidir.

9. Arkalık Kuşak

Belin arkasına gelen ve kıyafeti toparlayan kuşaktır. Aynı zamanda iç giysileri dıştan gizler.

10. Çorap

Renkli yün iplerden örülmüş, desenli diz altı kadın çorabıdır. Her desende bir anlam gizlidir.

11. Çetik – Yemeni

Yumuşak, elde örülmüş patik türüdür (çetik). Üzerine giyilen deri ya da kumaş ayakkabıya yemeni denir.

12. Saçlık

Saçları düz ve sıkı tutmak için kullanılan ince bez ya da tülbenttir. Başörtüsü altına bağlanır.

13. Boncuklu Fes

Kadınların başına taktığı, boncuklarla işlenmiş başlıktır. Üzerine yazma ya da yemeni bağlanabilir.

14. Takke

İç başlık görevi görür. Boncuklu fesin ya da yazmanın altında takılır.

15. Terlik

Ev içinde ya da yayla ortamında giyilen açık ayakkabıdır. Genellikle işlemeli ya da renkli olur.

16. Yanak Düzen

Saçın yan taraflarına yerleştirilen, süs amaçlı kullanılan aksesuarlar veya şekillendirme biçimidir.

17. Gıdıklık

Boyun veya çene altına bağlanan, ipekli veya ince kumaştan yapılan süs aksesuarıdır.

18. Çarık

Yumuşak deriden yapılmış geleneksel ayakkabıdır. Kaymaması için iplerle bilekten bağlanır.

19. Dizge

Saçlara boncuk, iğne oyası veya pullarla yapılan süs dizisidir. Başörtüsü altından sarkıtılır.

20. Bazı

İç elbise veya astar olarak giyilen uzun, ince giysidir. Fistanın altına giyilir.

21. Fistan

Uzun, genellikle bol, beli kuşakla sıkılan, içlik üzerine giyilen kadın elbisesidir. Günlük ya da özel günlerde farklı biçimleri vardır.

Bursa Yöresi Giysileri Videolu Anlatım

Ayrıca videoda Bursa Yöresi kıyafetlerinin anlatımını da görebilirsiniz.