Çanakkale Yöresi Giysileri, hem Ege hem de Marmara bölgelerinin etkilerini taşır. Bölgenin tarihi zenginliği ve denizle iç içe yapısı, giysilerde hem estetik hem de işlevsel yansımalar yaratmıştır. Kadın kıyafetlerinde zarafet ve süsleme öne çıkarken, erkek kıyafetleri rahatlık, koruyuculuk ve yerel duruşla şekillenmiştir.
ÇANAKKALE YÖRESİ ERKEK GİYSİLERİ
1. Fes
Başa takılan, genellikle bordo veya kırmızı renkli, silindirik, püsküllü Osmanlı başlığıdır. Kıyafetin en belirgin parçasıdır ve yöresel oyunlarda da kullanılır.
2. Yemeni
El yapımı, yumuşak deriden üretilmiş, dikişleri dışta olan geleneksel ayakkabıdır. Kırsalda çok tercih edilir; rahat ve sessiz yürüyüş sağlar.
3. Gömlek
Pamuklu kumaştan dikilmiş, uzun kollu, sade veya hafif desenli geleneksel gömlektir. Genellikle beyaz ya da açık renk tercih edilir.
4. İç Çepken
Gömlek üzerine giyilen, genellikle sade veya az işlemeli, kolsuz kısa yelektir. Daha kalın olan dış cepkenin altında tamamlayıcı katmandır.
5. Cepken
Kollu ya da kolsuz, diz hizasına kadar inen, işlemeli üst giysisidir. Gösterişli olanları özel günlerde giyilir. Özellikle folklor ekiplerinde öne çıkar.
6. Kuşak
Bel çevresine sarılan kalın kumaş şerittir. Hem şıklık katar hem poturu sabitler. İçine silah, mendil veya tütün kesesi konabilir.
7. Yağlık
Boyuna ya da kuşağın kenarına takılan kare biçimli bezdir. Ter silmek, süs olarak taşımak ya da halk oyunlarında kullanmak için taşınır.
8. Silahlık
Kuşağın içine yerleştirilen ve küçük silah, kama, tabanca gibi aletlerin taşındığı bölümdür. Özellikle efe geleneğinin yansımasıdır.
9. Potur
Şalvara benzeyen ama daha dar kesimli geleneksel pantolondur. Bele tam oturur, paçaları bilekte daralır. Rahatlık ve estetik amaçlı tercih edilir.
10. Tozluk
Bacaklara, özellikle diz altından ayak bileğine kadar sarılan koruyucu kumaş parçalarıdır. Hem yürüyüş hem de dans sırasında paçaların yukarı çekilmesini önler.
11. Yün Çorap
El örmesi, kalın, sıcak tutan çoraplardır. Desenli veya sade olabilir. Özellikle kışın giyilen potur altına tamamlayıcı olarak kullanılır.
12. Ayakkabı
Yemeni dışında daha modernleştirilmiş, tokalı veya bağcıklı ayakkabılar da kullanılır. Özellikle törenlerde veya şehir içinde tercih edilir.
ÇANAKKALE YÖRESİ KADIN GİYSİLERİ
1. Başlık
Kadınların başına taktığı, fes benzeri ya da başörtüsü altına yerleştirilen süslü baş giysisidir. Üzerine tül, boncuk, altın takılar ve iğne oyaları yerleştirilir.
2. Gömlek
İç giysi olarak kullanılır. İnce pamuklu kumaştan, uzun kollu, sade desenli veya düz beyaz olur. Üzerine cepken veya bindallı giyilir.
3. Don
Kadınların içlik ya da şalvar tarzında giydiği alt giysisidir. Pamuklu kumaştan olur, bazen paçaları oyalı veya dantellidir.
4. Bindallı
Kadife veya atlas kumaştan dikilen, üzerine altın veya gümüş iplikle yoğun işleme yapılmış gösterişli uzun elbisedir. Genellikle düğün, bayram ve kına gecesi gibi özel günlerde giyilir.
5. Cepken
Bindallı üzerine ya da gömlek üstüne giyilen kısa, işlemeli üst giysisidir. Kollu ya da kolsuz olabilir. Kadife kumaş sık tercih edilir.
6. Önleç (Futa)
Önlük benzeri, belden aşağı sarkan süslü kumaştır. Genellikle etek ya da şalvarın üzerine bağlanır. İşlevselliğin yanı sıra görsellik de taşır.
7. Yağlık
Başın üstüne veya omuza alınan renkli, oyalı, desenli bezdir. Aynı zamanda oyunlarda mendil olarak da kullanılır. Pratik ve estetik amaç taşır.
8. Yün Çorap
Kadınların el örgüsüyle yaptığı, desenli ya da sade, diz altına kadar çıkan çoraplardır. Renkli motifler içerebilir.
9. Ayakkabı
Geleneksel olarak yemeni ya da düz tabanlı, sade, bağcıklı ayakkabılar tercih edilir. Günümüzde patik ya da modern ayakkabı formları da kullanılmaktadır.
Genel Değerlendirme:
Çanakkale yöresi halk giysileri; Osmanlı saray etkisini, Trakya’nın canlı renklerini ve Ege’nin işlevsel yaklaşımını birleştirir. Kadınlarda başlık ve bindallı gösterişin simgesiyken, erkeklerde potur ve cepken yerel kimliği yansıtır. Her bir parça, günlük yaşamın yanı sıra halk oyunlarında ve törenlerde de özel anlamlar taşır.
