Diyarbakır Yöresi Giysileri

Diyarbakır Yöresi Giysileri

Diyarbakır yöresi, tarih boyunca birçok uygarlığın kültürünü harmanlamış köklü bir şehir olduğundan, halk giysileri de bu çok katmanlı yapıyı yansıtır. Hem erkek hem kadın kıyafetlerinde el işçiliği, renk uyumu ve sembolik anlamlar ön plandadır.

DİYARBAKIR YÖRESİ ERKEK GİYSİLERİ

1. Cemedan

Erkeklerin gömlek veya yelek üzerine giydiği kısa ceket ya da üstlüktür. Genellikle koyu renkli kumaşlardan yapılır ve süslemelidir.

2. Şalvar

Bol kesimli, beli bağlamalı, rahatlık sağlayan geleneksel pantolondur. Diyarbakır’da genellikle koyu gri, siyah veya kahverengi tonlar tercih edilir.

3. Yelek

Gömlek üzerine giyilir. Önden düğmeli, işlemeli veya sade olabilir. Bazen cep kısımlarında köstek taşınır.

4. Gömlek

Pamuklu, düz ya da ince çizgili kumaştan dikilen iç giysidir. Gömleğin yakasız ya da yuvarlak yakalı türleri yaygındır.

5. Kuşak

Kalın, uzun ve desenli kumaştır. Belin etrafına sarılır. Şalvarı sabitlemek, aksesuar taşımak ve bele destek vermek amacıyla kullanılır.

6. Yemeni

Yumuşak deriden yapılmış geleneksel erkek ayakkabısıdır. Hafif ve esnektir, özellikle sıcak iklim için uygundur.

7. Çorap

Yün veya pamuktan elde örülen, bazen nakışlı olan uzun çoraplardır. Ayakkabı ile birlikte diz altına kadar giyilir.

8. Pazubent

Pazı kısmına (üst kol) takılan gümüşten yapılmış süs ya da muska kabıdır. Hem koruyucu hem süsleyici amaç taşır.

9. Hamayli

İçine dua, muska konulan küçük kutudur. Gümüşten yapılır, göğüs hizasında taşınır. Nazardan korunmak için kullanılır.

10. Köstek

Cep saatinin zinciridir. Yeleğin düğme aralarından sarkar ve görsellik katmasının yanında pratiklik sağlar.

11. Mendil

Renkli ve desenli dokuma kumaşlardır. Cebin dışında görünür şekilde taşınır ya da dans sırasında kullanılır.

DİYARBAKIR YÖRESİ KADIN GİYSİLERİ

1. Kofi

Kadınların başına taktığı işlemeli takke türüdür. Üzerine tülbent ya da puşi bağlanabilir. Saçı düzenli tutar.

2. Şeer

Başa sarılan, kenarları iğne oyasıyla süslenmiş, ince kumaştan yapılmış tülbenttir. Genellikle tül ya da ipekli kumaşlardan olur.

3. Tülbent

Başörtüsü olarak kullanılan ince bezdir. Uçları oyalı ya da boncukludur. Renkleri yaşa veya evlilik durumuna göre değişebilir.

4. Puşi

Genellikle kare biçiminde, pamuklu veya yünlü dokuma baş örtüsüdür. Siyah-beyaz ya da mor-beyaz desenler Diyarbakır’a özgüdür.

5. Şirik

İç giysi olarak giyilen, uzun kollu ince gömlektir. Bazen mintanla birlikte kullanılır. Üzerine kotik veya fistan giyilir.

6. Fistan

Diz altına veya bileğe kadar uzanan, genellikle tek parça uzun elbisedir. Günlük kullanımda daha sade, özel günlerde işlemeli olur.

7. Kotik

Fistan üzerine giyilen kısa kollu ya da kolsuz işlemeli ceket ya da üstlüktür. Renkli ve süslemelidir.

8. Üçetek

Adını etek kısmının üç parçadan oluşmasından alan uzun giysidir. Alttan şalvar ya da bazen fistanla tamamlanır. Hareket kolaylığı sağlar.

9. Peştemal

Belde ya da kalçada sarılı, desenli kumaş örtüdür. Hem iç giyimi gizlemek hem de süs amaçlı kullanılır.

10. Agabani (Bel Kuşağı)

Bel kısmına sarılan ipekli, ince kumaştır. Gümüş işlemeli, desenli veya renkli olabilir. Fistanı sıkı tutar ve bele estetik kazandırır.

11. Derpi

Kadınların saçlarının üzerine örttüğü ince, tüllü örtüdür. Süs amaçlıdır ve genellikle düğünlerde takılır.

12. Çorap

El örmesi ya da dokuma, diz altına kadar uzanan çoraplardır. Üzerinde geometrik motifler, yıldız veya hayat ağacı gibi figürler olabilir.

13. Yemeni

Kadınlara özgü olarak daha zarif, desenli ve kenarları oyalı olabilir. Günlük yaşamda ya da oyunlarda giyilen ayakkabıdır.

Diyarbakır yöresi giysileri; kadim Mezopotamya kültürünün, Osmanlı etkisinin ve Kürt-Türk-Ermeni-Arap halk motiflerinin birleşimidir. Giysilerde sıcak iklimin etkisiyle ince kumaşlar tercih edilirken, süsleme ögelerinde yoğun el emeği ve inanç temelli semboller dikkat çeker.

Diyarbakır Yöresi Giysilerini video ile incelemesini de izleyebilirsiniz.