Halk Oyunları Kataloğu

Bu bölüm hazırlanırken Kültür Bakanlığı, Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü yayınlarından, Müzikolog ve Folklorcu Mahmut Ragıp Gâzimihâl’in 15 defterden oluşan “Yurt Oyunları Kataloğu” adlı çalışmasının Nail TAN ve Ahmet ÇAKIR tarafından baskıya hazırlanması ile oluşan 3 ciltlik “TÜRK HALK OYUNLARI KATALOĞU” adlı eserden faydalanılmıştır. Eseri oluşturanlara teşekkürü borç biliriz. Bu kaynak Kültür Bakanlığı sitesinden alınmıştır..

Onbaşı Oyunu

Sivas’ın Divriği ilçesinin Ovacık köyüne has ve herhalde ithafının (onbaşı adını taşımasının) şahsî bir sebebi bulunan pek yöre malı bir çeşittir. 10 – 15 erkek sıra kurup davul – zurnayla yürütür. Adını “Onbaşı Halayı” denilmeyişi de yenice bir tertip olduğu intibaını (görüşünü, kanaatini) uyandırmaktadır.

Devamı »

Nazirri

Iğdır’ın merkezinde Yallı, Şamil ve bu Nazirri oyunları vardır. Karmın (Garmon), nay (mey) ve zurna eşliğiyle oynanılır. Eski Kafkas Türklerinden intik’l etmiş olan bu calı çeşitlerinden birincisi kadın – erkek kalabalık bir sırayla, diğeri tek kişi ve üçüncüsü bir veya iki kişi tarafından yürütülürler.

Devamı »

Nöbey

Nöbet tabirinden bozulmadır. Malatya’nın kadın oyunlarındandır. İki kadın tarafından, her elde bir mendil olduğu halde oynanır. Karşı karşıya hareket ederler. Türkülüdür. Odada tef ile yürütülürse de meydanda eşlik çalgısı davul – zurnadır. Bu tertip oyunların bazen zamanla kadınlara inhisar edebilmiş olduğu düşünülüp de “nöbet” ve “davul – zurna”nın açıkhava unsuru …

Devamı »

Nöbet

Balıkesir yöresinde sözsüz oyun havasına ve dolayısıyla onun oyununa Nöbet denilip, her halde Mehterhane nöbetlerinde (nöbetlerinden) davul – zurnada yaşayan bir hâtıradır. Nasıl ki, davul – zurnacılara hâlâ “Mehterler” diyen bucaklar (yurt köşeleri) vardır.

Devamı »

Mektebin Bacaları

Sivas bölgesinin köy halaylarındandır. Üç adım sağa ileri yürüyüş, üç adım da geri gidiş halinde oynanır. Mektebin Bacaları halayını çekenler şehrin dış mahallelerinde bile bugün için azdır. merkeze bağlı köylerden halaycılığıyla namlı (ünlü) Şimkürek köyünde bilhassa iyi oynarlar. Bölge köylerinin hemen cümlesinde (hepsinde) vardır. Oyuna neden dolayı “Mektebin Bacaları” adı …

Devamı »

Mehmet Turhan Barı

Bayburt’un son çıkan bar çeşitlerindendir. Yerine göre türlü sazların eşliğiyle iki kişi tarafından ve günümüze kadar yalnız Bayburt merkezinde oynanmaktadır. Pek yakınlara kadar yalnız erkeklerce yürütüldüğü halde, çeyrek asırdadır biri bayan, diğeri erkek iki kişi tarafından da oynanılmaya başlamıştır. H’l’ iki erkek de oynarlar.

Devamı »

Matrak Oyunu

Eski Osmanlı dernekleri çağlarında “matrakçı” denilen gürbüz oyuncularca yapılıp “matrak bazlık” denilen ve elerdeki matrak denilen tokmaklarla mücadelesi yürütülen bir spor çeşidi vardır. Cirit, güreş gibi idman oyunlarının çoğunda olduğu gibi bunda da davul – zurna bir kenarda çalmakla beraber, içinde meselâ Sinsin oyunundaki kadar bile raks unsuruna fırsat yoktu. …

Devamı »

Maraş Ağızı

Maraş’ın (Kahramanmaraş) bilhassa Göksun ilçesinde birbirine yakınlığı olan iki özel oyundan biri bu, öbürü Hasandağı’dır. Aralarda türküleri söylenerek davul – zurnayla yürütülen toplu oyunlardır. İkiden fazla diziyle oyuna birlikte girilebilir. Erkek dizileri, kadın dizileri ve karma diziler, her biri kendi başçekenin idaresinde, fakat cümlesi (hepsi) kenardaki davul – zurnanın eşliğinde …

Devamı »

Mâni Oyunu

Dersim’de (Tunceli) bu oyunu kızlar üç kısımda birlikte oynarlar. Önce “başlama” denilen bir sıra oyununu yürütürler. Bu, özel bir tertip olmayıp m’lum (bilinen) herhangi bir sıra oyunudur. Sonra oturup mani söylerler. Arkasından tekrar sıra oyununa kalkıp az sonra bitirirler. Davul varsa oyunun manisine hafif hafif tempo tutar.

Devamı »

Malatya da Oyun

Keşiş, Sarıçiçek, Munzur dağlarından kopan Fırat, Malatya ovasına Tohma çayını alıp da inince artık sıcağın etkisiyle mahmurlaşır, ağır ağır güneye akar. Bu yurt köşesinin oyunları da Fırat’ın suları gibi kimi durgun, kimi de coşkun akarlar. Her iki hâli insanı içine çekerek alıp götürür. Ayaklar ve gözler onun kıyabilen amansızlığ gibi …

Devamı »

Lorke

Urfa’nın (Şanlıurfa) Siverek ilçesinde Lorke adlı toplu oyun ikiden fazla kişiyle karma halde, kadınlı – erkekli ve davul – zurnayla yürütülür. Siirt’in Pervari ilçesinde kadın – erkek karma halde şarkısını da (türküsünü de) söyleyerek ve ikiden fazla kişiyle Lorke oynarlar. Kadınlar – erkeksiz olarak kendi âlemlerinde de yürütebilirler. Lorke oyun …

Devamı »