Aksaray Yöresi Giysileri

Aksaray Yöresi Giysileri

Aksaray Yöresi Halk Oyunları Giysilerine Genel Bakış

Aksaray, İç Anadolu Bölgesi’nin tarihî ve kültürel mirası güçlü şehirlerinden biridir. Yöre halkının giyim kuşamı, hem günlük yaşantının ihtiyaçlarına uygun, sade ve işlevseldir hem de geleneksel estetik anlayışıyla şekillenmiştir. Halk oyunlarında giyilen kıyafetler ise bu kültürel mirasın sahnedeki yansıması gibidir.

Aksaray yöresi giysileri, bol kesimli, dayanıklı kumaşlardan yapılmış sade ama karakteristik kıyafetlerden oluşur. Kıyafetlerde Osmanlı-Türkmen etkileri, bozkır yaşamının sadeliği ve İç Anadolu’nun iklimi göz önünde bulundurulmuştur.

Aksaray Yöresi Erkek Giysileri

1. İç Göynek
   Vücudu terden koruyan, pamuklu kumaştan yapılmış iç gömlek. Uzun kollu ve genellikle beyazdır.
2. Yakasız Göynek
   Dıştan giyilen, klasik yakasız erkek gömleğidir. Geniş yapısı hareket serbestliği sağlar.
3. Yelek
   Gömlek üzerine giyilen, düğmeli ve cepli kısa üst giysidir. Kadife veya kumaş türleri kullanılır.
4. Şalvar
   Bol kesimli pantolon. Hem tarlada çalışırken hem de oyunlarda rahat hareket etmeyi sağlar. Belden bağcıklıdır.
5. Yün Çorap
   Kalın yün iplerle örülmüş, diz altına kadar gelen çoraplardır. Genellikle el işidir.
6. Çarık – Yemeni
   El yapımı, dayanıklı deri ayakkabılar. Tarım ve dağlık araziye uygun şekilde yapılır. Günlük kullanımın yanı sıra oyunlarda da tercih edilir.

Aksaray Yöresi Kadın Giysileri

1. Fes
   Başın üstüne takılan, genellikle kırmızı kadife kumaştan yapılan başlıktır. Üzerine alınlık veya yazma bağlanır.
2. Yazma
   Baş örtüsü olarak kullanılan, kenarları oyalı, ince kumaş. Renkli veya sade olabilir. Genellikle iğne oyası süslemeleri bulunur.
3. Alınlık
   Fes üzerine alın hizasına takılan, boncuklu, pullu veya işlemeli süs eşyasıdır.
4. İçlik
   İç giysi olarak giyilen, ince, uzun kollu gömlek. Göynekle birlikte kullanılır.
5. Üçetek
   Adını etek kısmının üç ayrı parçadan oluşmasından alır. Belden aşağıya doğru genişleyen uzun bir etektir. Üst kısmı bele oturur.
6. Şalvar
   Üçeteğin altına giyilen, bol paçalı ve rahat kadın pantolonudur.
7. Çorap
   El dokuması ya da makine işi olabilir. Genellikle yünlü, desenli ve diz altına kadar uzanır.
8. Çarık – Yemeni
   El işi deri ayakkabıdır. Hafif, esnek ve rahat oluşuyla halk oyunlarında tercih edilir.

Genel Özellikler

• İklim Uyumlu Tasarım: İç Anadolu’nun sert iklimi dikkate alınarak kat kat, kalın kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilir.
• Rahat Kesim: Hem erkek hem kadın kıyafetlerinde bol ve rahat kesim ön plandadır. Bu, halk oyunlarındaki çevik hareketlere olanak tanır.
• Sadelik: Aksaray giysilerinde gösterişten uzak, sade ama geleneksel detaylar vardır. Kadınlarda oyalar ve alınlıklarla süsleme sağlanır.
• Yörük ve Türkmen Etkisi: Kıyafetlerde göçebe kültürün izleri barizdir. Özellikle üçetek ve şalvar gibi parçalar bu geleneği yaşatır.
• El Emeği: Çorap, yazma ve alınlık gibi detaylarda el işçiliği ve yerel motifler göze çarpar.