A Harfi İle Başlayanlar – Türk Halk Oyunları Kataloğu

Galata isimli oyun havası gibi Aşiney Oyunu da Antep’in eğlence günlerini şimdilere kadar fazlasıyla ilgilendirmiştir. Havası belirli fakat figürleri sabit değildir. Bu tip türkülü ve tekli kadın oyunlarında umumiyetle kullanılan o bölge oyun motifleri seyrin uygun yerlerine yakıştırıla yakıştırıla yürütülür. Oyunun adında bir “Ayşe” anılmaktadır. Kadınlarca kendi meclislerinde oynanır. Adı, …

Bazı Isparta köylerinde vardır.

Kars’ın tanınmış oyun havalarındandır.

Kars’ın tanınmış oyun havalarındandır.

1. Ankara’nın bazı köylerinde oynanır. Figürleri irticalidir. 2. Rumeli Türklerinin de bu isimde bir oyunu vardır.

Bu Artvin oyununda iki veya fazla sayıda oyuncu düz sıra halinde dizilip elele verir ve oyuna hazır dururlar. Eğri, yay şeklinde istikameti yoktur. Düz sıra halinde bir mekik işleyişiyle sağa gidip gelmelerle yürütülür. Parçasının (müziğinin) her iki ölçüsünde bir figür yapılır yani her iki ölçüye bir figür üleşerek oyun akıp …

Artvin taraflarının evlenme ve sair cemiyetlerinde Horon oyununa kalkılınca, otuz kırk yıl önceleri havaya silahlar boşaltıldığı da olurdu. Halen silahsız şenlikler her vesilede millî oyunlara sahne teşkil etmektedir. Vilayetin hemen hiçbir bucağında kız veya köçek oynatmak adeti yoktur. Çünkü, ne kadar uzak olursa olsun hısım akraba arasında kadınlar erkekten kaçmazlar. …

Trabzon’un Sürmene ilçesinde Horon, Sıksera, Artırma Horonu, Sallama Horonu vardır. Kemençe veya davul zurna ile 3-50 kişi oynarlar. Oyuncu sayısı çoksa halka kapanır. Kadınlar ayrı oynarlar. Bu bölgede karma horon yapılmaz. Yarma – Asan köyünde de karma oyun ancak hususi yerlerde yürütülebilir. Umumi yerlerde ve kalabalıkta yalnız erkekler halka kurar. …

Artvin’de otuz küsur yıldır rağbet gören ve Azerî bestecisi Üzeyir Hacıbeğli merhumun bir şarkılı oyunundan (operetinden) hatıra kalan türkü ve onun raksıdır. Adı geçen piyes I. Dünya Harbi’nden önce Bakü’de fazlasıyla sevilmiş, İstanbul’da da göçmenlerce defaatla sahneye konularak güleryüzlü millî bir kalem denemesi haliyle çok alkışlanmıştı. Artvin’de oynatılarak söylenen raks …

Arpazlı oyunu yerlisince çok eski olarak bilinir. İlk arpa mahsulünü iyi ve bol yetiştiren kimse köy halkına bir kır yemeği tertipler ve harman karşısında bu oyunu oynarmış. Tek ve çift yapıldığı gibi toplu da oynanılabilir. Diğer oyunlara nispetle hareketleri çevikçedir. Yedi figürü, sekme ve eşmeleri, ayak çaprazları vardır. Diz çökme …

Bitlis merkez ilçesinde geçen nesillerden kalmalığı pek yaşlılarca bilinen ve şimdiki mahalli nesle anlatılmış bulunan kadim oyunlardandır. Türkçe sözleri şudur: Bitlis’in dağlarında Bülbülüm bağlarında Bitlis’in içi dere Derenin içi kale ray ray ram (Arkuşta) Kaleden gördüm yari Oturmuş ağlar yavrı Ağlama nazlı yârim Sızlama nazlı yârim Zeybek avradın olmuş Topraklar …

Samsun merkez ilçesinin Asarağa köyünde düğünlerde yürütülen kibar halli bir oyundur. Erkeklere mahsustur. 4-10 kişi tarafından davul zurna önünde topluca yapılır.

Asya Türk oyunlarının eskilerinden olup, adı ileri zamanda Farsça ferhenklere de girmiştir. Arkuşta gibi söylenişlerle doğumuzda hâlâ çeşitleri vardır. “Arguştak” iml’sı en eski söylenişe göredir. Kelime Türkçe ve “Argış” kısmı büyü demekti. Eki ile birlikte; ortak, koytak, kırıştak, kırıtak, kıstak, otak (otağ) tipli en eski Türkçe sözlerdendir.

Ege tarafından şimdilik İzmir’in Karaburun ilçesinde tespit edilebildi. Esas itibariyle yalnız kadınlara mahsus bir oyundur. Eldeki herhangi bir veya iki sazın eşliğiyle tek kadın tarafından oynanır. Şakacı ve taklitli bir oyundur. Bu kadın oyununu neşeyi artırmak üzere çocuk ve erkekler de kendi aralarında yürütürler. Konya’da Bozkır ilçesinin Sarıoğlan gibi üç …

Sivas ile Elazığ yolu arasında Arapkir düştüğü için, Arapkir üzerinden Elazığ’a geçmiş görünen kuzeyin oyun çeşitlerini bu son merkezde ve dolayında farketmek mümkündür. Elazığ’ın Maden ilçesindeki, oyunlarla havaları şunlardır: Arapkir Halayı, Halay (Bir Ayak), Horon Oyun Havası, Lorge, Zaza Haleyi, Malatya’da Arapkir Halayı sözsüzdür. Arapkir’in merkezinde Karadeniz kemençesi eskiden çok …

Bu Sivas Halayı pek eski ve korkunç bir maceranın hatırasıdır adeta, merhaleler oyunda safha safha canlandırılır gibidir. Oyun üç kısımlıdır. İlk iki kısımda bir konunun anlatılmak istendiği intibaı açıkça uyanmakla beraber, maceranın özü aydınlanmaz. Üçüncü kısım hemen bütün Halayların sonunda yer alan Hoplatma bölümünden ibarettir. Bir zaferin sevinci gibidir. Abdurrahman …

Muğla’nın Milas ilçesi merkezinde oynanır. “Aptal” kavramının kavmî ve mezhebî türlü anlamı ve yorumları bulunduğu için burada hangisinin ne maksatla bahis mevzuu olduğu araştırılmağa değer. Oyunun tarifi bile elimizde yoktur. Milas ve dolayının öbür oyunları şunlardır: Çıktım Tepe, Ferahî, Karaoğlan, Soğuk Kuyu, Zeybek. Adlarını bazen türkülerinden almışlardır. Tek ve bazen …

İki kişilik ve davul zurnalı “Ankara Seymen Zeybeği”nden başkadır. Bağlama eşliğiyle 4 kişi tarafından odada oynanır. “Seymen Zeybeği” ise başka meydan oyunudur.

Ankara bölgesinin köylü geleneğinde ve merkezin Cumhuriyetten önceki sekene delikanlılarına miras kalmış görenekte (ki bunlardan hayatta kalanlar pek azalmıştır) yaşamış olan hatıralara göre mahalli ezgilerin “kısa hava” sayılanları hemen kamilen oyunda yer alabilirler: Yandım Şeker, Mor Koyun, Misket ve başkaları gibi ki, oyuna da adlarını vermişlerdir; Mor Koyun oyunu vb …

Yurt oyunlarında bazı küçük figür tekerlemeleri vardır ki üzerinde fazla durulmağa değmez; boyun kırmak, süzünmek, geri kaykılmak, titremek, göbek atmak, etrafı devretmek, kendi mihverinde dönmek, kaşık-zil-yahut çarpana eşliğiyle fırıldanmak gibi… Fakat, bazı figürler de vardır ki orjinal oluşları kadar nâdirattandırlar: 1. Karşılıklı geri geri gidip gelen iki oyuncu dizisinin her …