B Harfi İle Başlayanlar – Türk Halk Oyunları Kataloğu

Büyü

Büyü Arapça sihir kelimesinin karşılığı olan bu öz Türkçe söz, anlam bakımından Türk kültür tarihinde dans mefhumuyla karışır gibi oluyor. Emsal benzeşmeler dilcileri çoğu zaman tatmin etmişlerdir. Genç çağ büyücülüğünün oyun unsuruyla ilgisi bilinmekle beraber, bütün dans tarihinin menşede dinî olduğuna inanılmış bulunuluyor. Şu halde büyünün de derin çağlarda ayin …

Devamı »

Büdi, Büdik, Biyü

Büdi, Büdik, Biyü Türkiye dışı Türk diyaleklerinde “raksetmek” anlamında olarak çüvme (çökme dediğimiz), seğirme (seğirtme dediğimiz), seğirmek, sekirkemek, sekirkelemek, sekirmek, siğenmek, tepsemk gibi türlü kelime ve fiiller bulunduğunu eski lügatlardan (sözlüklerden) ve Radloff sözlüğü gibi mukayeseye elverişli ciltlerdeki maddelerden anlıyoruz. Öteden beri oyun ve oynamak gibi aslında daha da şümullü …

Devamı »

Bursa’nın Oyun Türküleri

Bursa’nın Oyun Türküleri Ölçülü ezgilerle çalınıp söylenen türküler hemen daima ve her yerde hiç olmazsa kadın meclislerinde oyuna refakatta kullanıldıkları için, yalnız sözleriyle de olsa Bursa türkülerine çerçevemizde yer vermemiz gerekir. Bunlar tabiatiyle sadece şunlardan ibaret değildi: 1. Saniye Türküsü 2. Efe Türküsü 3. Sarı Mustafa Türküsü 4. Sertbaşı Türküsü …

Devamı »

Bursa’da Oyunlar

Bursa’da Oyunlar Bursa ilinin şehir ve köylerinde şu oyunlarla karşılaşabiliriz: Güvende, Sekme, Çiftetelli, Köroğlu, Artvin Horonları, Rumeli Horaları. Güvende ile Sekme, Bursa için pek eski görünüyorlar. Orada doğup görenek kaldıkları düşünülebilir. Köroğlu, Orta Anadolu’dan gelmiş görünüyor. Batum ve Artvin’den göçerek Bursa’nın üç dört köyünde yerleştirilmiş bulunan bir kısım Batumlu ve …

Devamı »

Burçak Tarlası Oyunu

Burçak Tarlası Oyunu Yozgat kadınlarının kendi aralarında ve erkeklerin ayrı meclislerinde yürüttüklerindendir. Adını türküsünden alan tanınmış bir oyundur. Köye düşmüş şehirli bir kızın köy hayatına intibak edememesiyle ilgilidir. Aynı ilden Akdağmadeni ilçesinde şu oyunlar gün gördü: Ağırlama, Halay, Kartal Halayı, Laz Halayı, Sinsin, Yanlama, Zeybek. Bunları çoğu zaman erkekler oynar. …

Devamı »

Bura Bura Oynamak

Bura Bura Oynamak Gerdan kıra kıra oynamak; “baş ve gövde dik dururken başı -dikliğini kaybettirmeksizin- boyun kısmından bir sağ omuza, bir sol omuza doğru epey götürüp getirebilmek ve bunu defalarca tekrarlayabilmektir” ki meleke meselesidir. Boyunun kemiksizliği intibaını uyandırır. Bunun gibi “parmak bura bura oynamak” da doğunun orijinal raks figürlerindendir. Öte …

Devamı »

Buhur

Buhur Afyonkarahisar ilinden Dinar ilçesinin Karataş Köyü oyuncularca kendine has bir alemdir: Buhur, İspaha, Kolkırması, Deve ve hususiyle Sapa (Zabbak) oyunları dikkati çekiyor. Bunlar davul veya tef ile oynanırken türküleri de çağrılır. Bazen kalabalık oynanır. O arada Zabbak oyununda 20-25 kişi yer alır. Bu ve Deve Oyunu yalnız erkeklere mahsustur. …

Devamı »

Bitlis Koççarısı

Bitlis Koççarısı Aslında Erzurum oyunlarındandır. Bu Bar’ın hareketleri gayet karışık ve başarıyla yürütülebilmesi melekeye bağlıdır. Zira, hemen bütün vücut oynakları veya bunlardan çoğu hep birlikte hareket edeceklerdir. Her hareket gayet tetik ve ani yapılır. Önce, koltuk koltuğa oyuna geçerler. Sonra eller omuzlara çıkar. Kendine has yürüyüşü ve oturması vardır. Özelliği …

Devamı »

Bir Ayak

Bir Ayak Tunceli’den Çemişgezek ilçesinin Başekrek köyünde sıra oyunu olarak dört çeşit vardır: Bir Ayak, İki Ayak, Üç Ayak, göçmen köyden kalıntı olarak Hora. Davul zurnayla 15-20 erkek tarafından oynanırlar. Farkları ayak figürlerindedir. Hora, tepinme ve sıçramalar halindedir. Malatya’nın Kemaliye ilçesinde de şunlar sayılı oyunlardır: Bir Ayak, Eğin Kınası, Gecegü, …

Devamı »

Bico

Bico Hafik ilçesinde (Sivas) 5-15 erkek tarafından oynanır. Bazı köylerde de vardır. Mesela, Yarhisar köyünde 6-7 erkek tarafından yine davul zurnayla yütürülür. Havası ayrıdır. Sivas ilinin bütün köylerinde oynanmıyor. Yarhisar köyünün öbür oyunları şunlardır: Ağırlama, Hoşbilezik, Tamzara. Sağma (Zahma) bazı havalarda olur. Mesela, Düz Halay veya Çeki Halayı’nın Zahma, Yeldirme …

Devamı »

Bican

Bican Ağrı yöresinde oynanır. Horan karakterindedir. Oyun sırasında Bican türküsü çağrılır: Çıktım kerpiç duvara El ettim eski yâra Ben baktım o bakmadı Nâlet gelsin o yâra Kerpiç duvar taşlıdır Yârim kalem kaşlıdır Baktım o yâr oturmuş Yârim gözü yaşlıdır.

Devamı »

Beyler Zeybeği

Beyler Zeybeği Eskişehir merkez ilçesinin başlıca oyunlarındandır. Buralarda gerek Zeybek, gerekse Halay çeşitlerinden vardır. İlçe merkezlerinde en fazla şunlar oynanıyor: Arap Oyunu, Bengi, Efe Oyunu, İnce Oyun, Kadamay. Göçmenlerden kalıntılar halinde köylerde nadiren ve yer yer şunlar çeşit çoğalsın diye oynanır: Hora, Horra, Polka. Köylerde kadınlı erkekli oyuna kalkıldığı nadir …

Devamı »

Beyler Bahçesi

Beyler Bahçesi Kastamonu merkez ilçe ve dolayının oyunlarındandır. Yine o arada bir taraftan Hoşbilezik gibilerin, diğer taraftan Zeybek’in veya Heyamola veya Halay çeşitlerinin bulunması il çevresine her yönden etki veya örneklerin gelmişliğine delildir. Bölgede kadınlı erkekli yürütülen oyunlar vardır. Oyun adları çoğu zaman kendi türkülerinin başlangıç sözlerine göredir: Bahçesinde Hıyarım, …

Devamı »

Beşkaya Zeybeği

Beşkaya Zeybeği Fethiye ilçesinin bazı köylerinde ya bu Beşkaza Zeybeği veya Harmandar yahut da her ikisi birbiri arkasına oynanır. Marmaris ilçesinin Fenaket köyünden “Eski raksları bilen yoktur, umumi oyun oynuyorlar, mahalli oyunları yoktur” cevabı alınmıştır. Aynı ilçenin Söğüt köyünde Horapsi toplu olarak düğünlerde ve keyif için yapılıyor. Kadınlar kendi meclislerinde …

Devamı »

Besni’ de Oyunlar

Besni’ de Oyunlar Besni mıntıkasında “çalgılı oyun” ve “çalgısız oyun” diye ikiye taksim edilebilecek surette iki cins oyun yoktur. Yani her oyunun ister çalgı refakatiyle, ister türkülü olarak yürütülmesi mümkündür. Aşağıda adları okunacak oyunların bir kısmı mahalli olmaktan ziyade taşralılarca Besni’ye sokulmuşlardır. Bir kısmının da tam manasıyla yerli sekenenin yaratma …

Devamı »