Ağırlama veya Düz Halay

El bırakmalar yine başçekenin istediği anda yapılır. Oyun Yanlama’nın ilk figüründeki gibi devam eder. Fazladan olarak bunda kol hareketleri ve Çepük Çalmalar vardır. Burada bir noktanın önemle kaydedilmesi gerekiyor. Gerek Yanlama’nın ilk figüründe, gerekse elele gelmelerde ve el bırakmalarda ayak hareketlerini iki şekilde yapan oyuncular görülmektedir. Şekillerden birisi ilk figürde tarif edildi. Şimdi ikincisinin iz’hına geçiyoruz. On ölçünün ilk dörtlük zamanında sağ ayak pençesi hafifçe yere vurulur. İkinci üç sekizlik zamanda yine sağ ayak yerden pek az kesilirken sol diz tartımlı bir kırma yapar. Bundan sonraki dörtlük zamanında sağ ayak biraz öne basıldığı sırada, sol diz doğrultulur. Ölçünün son üç sekizlik zamanında sağ diz güzel bir kırma yapar. Yine o sırada sol ayak yerden kesilir. İkinci ölçünün dörtlük zamanında sol ayak sağın yanına basılır, sağ diz doğrultulur. Gelen üç sekizlik zamanda yine sağ diz kırılırken, sol ayak yerden kesilir. Dörtlükte sol ayak biraz sola geri basılarak sağ diz doğrultulur. İkinci ölçünün sonuncu vuruşu olan üç sekizlikte sol diz kırılır, sağ ayak yerden kesilir. Üçüncü ölçünün ilk dörtlük zamanında sağ ökçe sol ayak yanına alınarak yere vurulurken, sol diz de doğrultulur. Gelen üç sekizlik zaman başında sağ ökçe tekrar vurulur. Her iki vuruşta eller de çırpılır. Sonraki dörtlükte sağ ayak biraz sağa ileri atılır. Üçüncü ölçünün sonuncu zamanı olan üç sekizlikte yine sağ diz kırılırken, sol ayak yerden kesilir. Dördüncü ölçünün ilk dörtlük zamanında sol ayak ucu sağın yanında getirilip hafifçe yere vurulur, bu sırada sağ diz de doğrultulur. Üç sekizlik zamanda yine sağ diz tartımlı bir kırma yapar ve sol ayak kaldırılır. Dörtlükte sol ayak biraz sola geri alınır, sağ diz doğrultulur. Ölçü sonu üç sekizliğinde sol diz kırılır, sağ ayak yerden kesilir. Gelen ölçünün ilk dörtlük ve ikinci zamanı olan üç sekizlikte iki defa ökçe vuruşları ve el çırpışlar yapıldıktan sonra yürüyüşe geçilir ki sıralanışı şu yolda olur.

Ökçe vuruşlarından sonra gelen dörtlük zamanda sağ ayak kısa bir adım sağa ileri atılır. Üç sekizlikte sağ diz tartımlı bir kırma yapar, sol ayak yerden kesilir. Dörtlükte sol ayak kısa bir adım atılırken sağ diz doğrultulur. Gelen üç sekizlikte sol diz kırılırken sağ ayak yerden kesilir. Bundan sonraki dörtlük zamanda sağ ayak az öne basıldığı sırada sol diz de doğrultulur. Sonra, buraya kadar ki hareketler tekrarlanılmak suretiyle oyun devam eder (Kol vaziyetleri Ağırlama’nın el bırakma figüründe olduğu gibidir).

Düzhalay’ın Oynatma’sı (Tek Ayak):

El bırakıştan sonraki figürün bir müddet sürdürülmesinden sonra Oynatma’ya geçilir. Ton değişmez, yine majördür. Fakat, tartımın sakinleştiği görülür. Curcuna’daki dalgalı tartımın bir anda sükunet bulması (ve oyunun çerçevesindeki figürlerin süzgünlüğe yüz tutması) seyirciler üzerinde yeni ve heyecanı mucip bir etki uyandırır. Başçeken, mendili omuza atarak ellerini kalçaya kor. Öbürleri de elleri kalçaya alırlar (Başçeken bazen de mendili elden bırakmaz). Sağ ayaklar önde ve solların ucu sağ ökçe gerisinde olduğu hâlde zamanların her birinde tartımlı birer ayak değiştirme yapılması Oynatma’nın biricik figüründe esastır. Pek nâdiren bazı oyuncuların bu figürü alelâde yürüyüşte, bir sağ ve bir sol ayak değiştirmeleriyle yaptıkları olur. Oyunculardan pek azının da bu figürü “bir ileri bir geri gitmek”, yahut daima önde bulunan ayağı sağa ve sola atmak suretiyle yürüttükleri görülür.

Hoplatma:

Oynatma kısmına biraz devam edildikten sonra musiki Hoplatma kısmına geçer. Oynatmaya nispetle musiki bir misli hızlanır, tartım pek canlıdır. Oynatma kısmının iki figürü vardır:

1. Kollar omuzlara atılmak suretiyle ayak fırlatılarak yapılan figür,
2. Kollar bırakıldıktan sonra çepük çalınarak yürütülen figür.

Kadınların sazsız söyleyişi erkeklerinkinden hızlıdır. Düzhalay’ın kadınlarca çekilişi “Yakışır Allar Sana”dan farksızdır. Yalnız, oyun kısmında elleri bırakarak başçekenin arkasından dizi teşkiliyle oyuna yürüyüş halinde devam ederler. Parmak çıtlatarak veya eller kalçaya alınarak yürütülen bu kısımda B’ye gelinince eller yeniden tutuşularak başa geçilir.

Buna da bak

Azerbaycan Oyunu

Üçerli tartımlar halk oyunlarında esas gibidir ki, böylesi de Asya’nın derin kültür mazisine aykırıdır. Üçerli …

2 yorumlar

  1. Böyle asil bi oyunu hakkını vererek oynayıp Türkiye Şampiyonu olmuş ekibin bir oyuncusuyum iyiki Sivas’ın böyle bir figür zengini oyunu var ve bizde iyiki oynuyoruz ve yeni nesillere öğretiyoruz… İYİKİ…

    Ayriyeten ağırlama oynumuz Türkiye’nin figürü en zengin oynudur…

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir